- Binnen welk deel van Nederland kan ik zinkassen verwachten?
- Hoe kan ik zinkassen herkennen?
- Zijn zinkassen slecht voor onze gezondheid?
- Kan ik me nog bij ABdK aanmelden voor subsidie?
- Ik heb zinkassen op mijn perceel. Moet ik nu saneren?
- Mijn perceel is verontreinigd met zinkassen. Wat komt erbij kijken om te saneren?
- Ik wil een perceel kopen met een zinkassenverontreiniging. Wat kan ik het beste doen?
- Bij wie moet ik zijn om een bodemonderzoeksrapport in te zien?
- Kan ik ergens nagaan of mijn locatie / adres / perceel / tuin al eerder onderzocht of gesaneerd is?
- Kan ik mijn tuin als moestuin gebruiken?
- Ik moet een schone grondverklaring hebben. Wat is dat en hoe kom ik daaraan?
Vraag en antwoord
1. Binnen welk deel van Nederland kan ik zinkassen verwachten?
Zinkassen samenhangend met de zinkertsverwerkende fabriek in Budel-Dorplein (en fabrieken in Belgie) komen voor in Zuidoost-Brabant en Noord en Midden Limburg (zie overzichtskaartje met projectgebied De Kempen (bron ABdK).
2. Hoe kan ik zinkassen herkennen?
Zinkassen hebben een sintelachtige, korrelige structuur en lijken op ijzerhoudend erts. De kleur is roest- tot donkerbruin met daartussen wat stukjes enigszins glanzend grijs. Verbrijzeld en gemengd in grond kunnen ze lastig te herkennen zijn. Daarnaast is er ook afval van de fabrieken dat niet op zinkassen lijkt, maar wel hoge metaalgehalten bevat zoals retortscherven en afgeroomd materiaal van de smeltbaden.
Wilt u meer zekerheid neem dan contact op met de Zinkassen Helpdesk en laat het controleren door geavanceerde XRF-apparatuur.
3. Zijn zinkassen slecht voor onze gezondheid?
Uit onderzoeken (bron ABdK) blijkt dat:
- de zware metalen zink en cadmium de belangrijkste verontreinigende stoffen in de Kempen zijn en voor de gezondheid van de mens is cadmium veruit het belangrijkst;
- het opnemen van cadmium door de mond tot nadelige gezondheidseffecten kan leiden. Voor de volwassen mens is het eten van zelf geteelde groenten op met cadmium verontreinigde grond een belangrijke route voor opname door de mond;
- dat blootstelling aan lage concentraties cadmium nierschade kan veroorzaken;
- ten aanzien van het voorkomen van kanker in de Kempen is gebleken dat dit in deze regio niet meer voorkomt dan elders in Nederland;
Het is bekend dat er via de schoorstenen van fabrieken en door het verkeer veel verontreiniging verspreid is over de omgeving. Uit recent onderzoek is gebleken dat de luchtverontreiniging ten gevolge van de productie van zink en de aanwezigheid van zinkassen in de Kempen, geen verhoogd gezondheidsrisico met zich meebrengt.
Bij dieren hopen zware metalen zich voornamelijk op in de organen, zoals nieren en lever. Het is daarom aan te raden consumptie van orgaanvlees van kleine landbouwhuisdieren te vermijden.
De bodemverontreiniging met zware metalen in de Kempen hoeft een veilige gewassenteelt, die voldoet aan de normen van de Warenwet en Diervoederwet, niet in de weg hoeft te staan. Slechts op enkele percelen langs de Dommel is de grond zo ernstig verontreinigd dat de teelt van gewassen wordt afgeraden.
Onderzoek naar moestuinen heeft uitgewezen dat een goed beheer van de grond voorkomt dat de gewassen zware metalen opnemen. De pH (zuurgraad) moet hierbij hoger dan 5,5 zijn. Dit kan bereikt worden door de grond goed te bekalken. In tuincentra zijn setjes verkrijgbaar waarmee de pH waarde kan worden gemeten. Bij een pH waarde van 5,5 of hoger nemen de gewassen geen zware metalen op, zelfs niet als deze in hogere concentratie aanwezig zijn. De tuin moet voldoende organisch stof bevatten (compost of stalmest toepassen).
4. Kan ik me nog bij ABdK aanmelden voor subsidie?
De projectorganisatie Actief Bodembeheer de Kempen is eind 2015 opgeheven en er is geen andere subsidieregeling die het voor particulieren mogelijk maakt met overheidssteun een perceel te laten saneren. Het is dus niet langer mogelijk gebruik te maken van de subsidieregeling of co-financieringsregeling die tussen 2001 en 2015 door ABdK werd aangeboden.
Voor bedrijven bestaat er een mogelijkheid om aan te melden bij het Bodemcentrum. Is het voor uw situatie onduidelijk laat u dan informeren door de Zinkassen Helpdesk.
5. Ik heb (een verontreiniging als gevolg van) zinkassen op mijn perceel. Ben ik verplicht om te saneren?
Op basis van de Wet bodembescherming (Wbb) dient u uw perceel te (laten) saneren. De overheid zal u echter niet verplichten om een sanering uit te voeren. Deze verplichting volgt vaak als gevolg van een bestemmingswijziging of in het kader van uitbreidings-/bouwplannen. Bij eigendomsoverdracht kan onderling afgesproken worden om te saneren of om de verontreinigingssituatie in ieder geval in kaart te brengen en hierover (financiële) afspraken te maken.
6. Mijn perceel is verontreinigd met zinkassen. Wat komt erbij kijken om te saneren?
Allereerst zal er een volledig bodemonderzoek moeten zijn/worden uitgevoerd. Het benodigde onderzoek moet voldoen aan landelijke protocollen zoals het ZIVEST-protocol of het onderzoeksprotocol NTA-5755.
Als op basis van dat bodemonderzoek blijkt dat uw locatie is verontreinigd met zinkassen/zware metalen en u wilt laten saneren, dan kunt u contact opnemen met de Zinkassen Helpdesk. Zij kunnen dan eventueel het nader onderzoek voor u beoordelen of uitvoeren maar ook helpen de sanering voor te bereiden en de benodigde plannen en vergunningen/meldingen verzorgen.
7. Ik wil een perceel kopen met een zinkassenverontreiniging. Wat kan ik het beste doen?
Aankoop van een verontreinigd perceel en in het bijzonder zinkassen kan financiële consequenties met zich meebrengen. Bij gewijzigd gebruik/bestemming of ver-/nieuwbouw kan de verontreiniging vanwege de benodigde sanering leiden tot extra kosten.
Bij normaal van het perceel zal er geen sprake zijn van directe gezondheidsrisico’s. Worden er echter pure zinkassen aangetroffen of is uw (verontreinigde) tuin in gebruik als moestuin, dan is het goed om de situatie nader te laten beoordelen. De Zinkassen Helpdesk kan deze locatiespecifieke beoordeling voor u uitvoeren en u op basis daarvan adviseren.
Het is overigens altijd verstandig om de verontreinigingssituatie vast te laten leggen met een nader zinkasonderzoek. Het gebruik van de XRF is daarbij een efficiënt middel om hoge laboratoriumkosten te voorkomen.
Vervolgens kunt u afspraken maken met de verkopende partij en eventueel in eigen beheer saneren, een en ander afhankelijk van uw plannen met het perceel. De Zinkassen Helpdesk kan u daarbij helpen en begeleiden.
8. Bij wie moet ik zijn om een bodemonderzoeksrapport in te zien?
Neemt u contact op met het Bodemloket van de Provincie Noord-Brabant via: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (Noordelijk deel Brabant), Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (Zuidoostelijk deel Brabant) of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (Westelijk deel Brabant)
of met de Provincie Limburg via de personen genoemd op http://www.limburg.nl/Beleid/Milieu/Bodem/Algemeen/Aanspreekpunten_bodem
9. Kan ik ergens nagaan of mijn locatie / adres / perceel / tuin al eerder onderzocht of gesaneerd is?
U kunt informatie over uw locatie terugvinden op www.bodemloket.nl, navraag doen bij uw gemeente of bij uw provincie (zie antwoord op vraag 8).
10. Kan ik mijn tuin als moestuin gebruiken?
Of (een deel van) uw locatie als moestuin kan worden gebruikt, is afhankelijk van de bodemkwaliteit ter plaatse. Ook het eventuele gebruik van het grondwater voor de besproeiing van uw tuin kan daarbij een rol spelen.
Voor een advies op maat laat u zich voorlichten door de Zinkassen Helpdesk.
11. Ik moet een schone grondverklaring hebben. Wat is dat en waar kan ik die opvragen?
Een ‘schone grondverklaring’ is een veel gebruikte term maar bestaat eigenlijk niet. Wat eigenlijk wordt bedoeld is een geschiktheidsverklaring die door een gemeente afgegeven kan worden in de vorm van een verklaring van “geen bezwaar om te bouwen op grond van een bepaalde kwaliteit”.
Ook via een provinciale beschikking op een bodemonderzoek of evaluatierapport van een sanering kan een uitspraak worden gedaan over de geschiktheid van de bodem voor een bepaald gebruik. Bij bijvoorbeeld het gebruik ‘wonen met tuin’ worden er wettelijk eisen gesteld waaraan die bodemkwaliteit minimaal moet voldoen. De bodem mag over het algemeen wel licht verontreinigd zijn, omdat dan geen sprake is van onaanvaardbare risico’s en sanering ervan onevenredig duur zou zijn. Echt ‘schoon’ wordt de bodem na sanering dus niet altijd en dat hoeft ook niet als er dan maar voldaan wordt aan de kwaliteit van het beoogde gebruik. In de provinciale beschikking wordt aangegeven aan welke eisen wordt voldaan.
Staat het antwoord op uw vraag hier niet bij? Neemt u dan contact op met de Zinkassen Helpdesk. Daar zijn ze voor!